Sanatorium w Barcinku

Ośrodek sanatoryjny w Barcinku powstał w latach 1877 – 1878. Jak pisze R.M. łuczyński, jego założycielem był Ernst Berger (trzeba zaznaczyć, że według M. Staffy, twórcą zakładu był Szwajcar, Richard Brewhaus, którego ujął klimat Barcinka, będącego wówczas majątkiem jego żony). Następcą Bergera był syn Adolf, działacz istniejącego w Barcinku do 1930 r. oddziału Riesengebirgsverein. Na przełomie XIX i XX w. powstał także, pomiędzy sanatorium a rzeką, istniejący do dzisiejszego dnia pawilon z obłożonymi kafelkami wannami dla kuracjuszy. Już w 1890 r. miesięcznik „Gebirgsfreund” zamieścił na swoich łamach reklamę sanatorium, w której polecano go na wiele chorób, m.in. dolegliwości gardła, choroby płuc, paraliż, podagrę, skrofulozę (gruźlicę węzłów chłonnych), a nawet hemoroidy, liszaje i zaburzenia menstruacji. Inne reklamy zachęcały do odwiedzenia okolic, wśród których polecano pełną pstrągów Kamienicę, park w Maciejowcu, ruiny zamku Gryf, a także zamków w Starej Kamienicy i Rybnicy. Potem zachwalano również wycieczki do zapory w Pilchowicach. O zdrowie kuracjuszy dbali m.in. dr Heymer z Lubomierza i posiadający tu swoją koncesjonowaną aptekę chirurg i położnik dr Mühlenbach (w początkach istnienia sanatorium), czy dr H. Ronge (na początku XX w.).
Podczas wielkiej powodzi w lipcu 1897 r. zakład nieznacznie ucierpiał, jednak w krótkim czasie przywrócono jego pełną funkcjonalność. Po II wojnie światowej przywrócono działalność zakładu. Początkowo leczono tu funkcjonariuszy UB, potem ośrodek przekształcono na oficjalne sanatorium MSW.
Co ciekawe, mimo zamkniętego charakteru, zarząd Państwowych Uzdrowisk Dolnośląskich w Solicach Zdroju (dzisiaj Szczawno Zdrój) wydał informator, w którym polecano łagodny, oszczędzający klimat uzdrowiska, oraz zachęcano do odwiedzenia go przez chorych na gruźlicę płuc. Informator firmowała także Dyrekcja Państwowego Sanatorium dla płucno – chorych w Korczakowie (pierwsza powojenna nazwa Barcinka).
Interesujące, że podobne informatory z lat 1947 – 1949 zostały pozbawione wszelkich informacji o tym miejscu. Sanatorium funkcjonowało do 1990 r., kiedy to przeniesiono go do Cieplic, a budynek w Barcinku sprzedano osobie prywatnej. Od tego czasu nie widać działań zmierzających do remontu i przywrócenia dawnej świetności obiektu. Zrujnowany, nadal czeka na szansę uratowania.


 R.M. łuczyński – „Tropami śląskiego dziedzictwa”. Oficyna Wydawnicza ATUT. Wrocław 2000. . „Słownik geografii turystycznej Sudetów – Kotlina Jeleniogórska” pod red. M. Staffy. Wydawnictwo I-BIS. Wrocław 1999.